…D’Ye had een volle bak in de grote tent met zitplaats voor alle kinderen. De toneelvereniging bracht een stuk waarin nieuwe woorden werden gecreeerd waaraan vervolgens een handeling werd verbonden. Het taalgebruik en de grappen waren af en toe iets te hoog gegrepen voor de jonge toeschouwers, maar de kinderen hebben zich wel vermaakt. Lees verder
Foto: Marco Bakker
Er zijn maar weinig toneelverenigingen die zoals d’Ye in een jubileumjaar twintig voorstellingen spelen. Vrijwel iedere maand van 1998 leerden en vermaakten groepjes Edamse spelers het Waterlands publiek met eenakters, straattheater, wagenspel en de theaterdag. Maar nu al staat vast dat de serie van zeven novemberuitvoeringen van Shakespeares koning drama Hamlet het absolute hoogtepunt wordt van het jaar waarin d’Ye haar 25-jarig bestaan viert. Een motorrijder op een Harley Davidsson scheurend door de kerk is een van de wilde ensceneringsplannen die het niet hebben gehaald. Maar dat de Edamse Hamletversie een beeldende, filmisehe voorstelling wordt, dat staat met Hans Keijzer als regisseur wel vast. En hoewel de voorgestelde uitersten in enscenering afvielen, zijn Erik Vlugt, voorzitter van d’Ye en Keijzer vol lof over de medewerking van het plaatselijk kerkbestuur. “Een telefoontje en men ging met het idee en de timing akkoord. In een latere bespreking met de kerkvertegenwoordiging hebben we de hele mise en scene voorgelegd en uitgelegd hoe we het gebouw wilden gebruiken. Men bleek blij met ons initiatief. Het paste volledig in hun visie de kerk voor meer culturele doeleinden te benutten.” Terwijl de steiger van de kerk wordt gebruikt om decoropstellingen te bevestigen die trap en loopbrng mogelijk maken, vertelt Keijzer dat hij zelf inmiddels bijna vierentwintig jaar aan de vereniging verbonden is. “Waarvan vijf jaar als regisseur. Ik heb in de jaarvergadering van 1996 voor het eerst het ‘Hamletvoorstel’ gelanceerd. En heb in het voorjaar van 1997 op een A’viertje de omschrijving van het idee, de theatrale benadering en de beoogde werkwijze ingediend. Lees verder
Martine Hamstra als Kate en Brigitte Lang als Sarah
Foto: Marco Bakker
“Het laatste glas” is een echte thriller. Als je denkt een beetje te weten hoe een en ander in elkaar zit en dan met name wie verantwoordelijk is voor de onvermijdelijke moord, blijkt dat je helemaal op het verkeerde been bent gezet. De eerste moord is nog duidelijk (die is zichtbaar) maar wie is dan degene die de volgende droevige gebeur-tenissen op zijn of haar geweten heeft? Het stuk gaat over het echtpaar Redford, Sarah en Jack. Jack is directeur van het bedrijf dat zijn vrouw en haar broer, Edward Donnington, van hun ouders geërfd hebben. Het heeft er alle schijn van dat Jack zich met louche zaken bezighoudt. Zaken waar Sarah geen idee van heeft. Broer Edward (Paul van Kaathoven), een pianist, komt logeren en heeft blijkbaar toch iets meegekregen van zaken die niet goed zijn gegaan. De spanning in huis stijgt. Zeker als Jack (Ed Koorn) zijn vrouw een flinke depressiviteit aanpraat. Koorn was overtuigend als de charmante echtgenoot en als de man met minder prettige ideeen. Brigitte Lang speelde goed het jonge vrouwtje Sarah dat niet meer weet hoe ze het heeft. Ze is geregeld in tranen en in haar emoties was ze meestal sterk. Van de kordate dokter, goed en rustig gespeeld door Ellie van Montfort, krijgt ze pillen maar echt helpen doen ze niet. Zeker niet omdat Sarah geregeld naar de whisky grijpt. Erik Vlugt speelde zelfverzekerd en met veel flair de ontslagen werknemer Geoffry Curtis. Martine Hamstra was als Kate de rots in de branding voor Sarah. Altijd kan ze een beroep op haar doen. Nico Kemper vertolkte de politie-inspecteur die ook schrijver is. Kemper speelde met gemak de man die Sarah graag wil helpen. Rob de Wijn gaf met zijn rustige spel en mooie stem goed gestalte aan de notaris en Maartje Sloots vertolkte goed de jonge Anna, die ook niet is wat ze lijkt. De terugblikken brachten het publiek in eerste instantie in de war en lokten heel wat reacties uit. Licht en geluid waren prima verzorgd. Het haarwerk kon minder bekoren. De begeleidende muziek van Pina Donaggio was perfect gekozen en paste geheel in de sfeer. Lees verder
‘Een kruising tussen Monty Python en The Marx Brothers’, zo omschrijft regisseur Hans Keijzer de door schrijver Ken Campbell op het stuk “Fats en Boem” losgelaten humor. Actueel is het luchtige sprookje met onmiskenbaar anarchistische ondertoon beslist. In mei begon de Edamse toneelvereniging d’Ye te repeteren. Zaterdagochtend is de laatste, technische, repetitie. ‘s Middags staat de familie-voorstelling op het 17e Singelfestival. Een tent als speelruimte voor een koningsstuk. Een prima podium voor een spruitjes pellende, breiende koningin en een koning die dan wel das en colbert op het blote lijf draagt, maar volledig in sprookjestraditie zijn enige dochter weggeeft aan de man die een door hem uitgeschreven wedstrijd wint. In totaal geven acht leden van d’Ye acte de présence op het op de belangstelling van kinderpubliek toe-gesneden festivaldagdeel. De regisseur vertelt dat het stuk, dat in de originele versie ruim twee uur duurt, ingekort werd tot een spel dat nipt binnen het uur eindigt. ‘Toch is de kracht, de essentie van “Fats en Boem” volledig intact gebleven. Sommige scènes konden moeiteloos worden geschrapt. Zo sneuvelden bijvoorbeeld drie van de zes wedstrijdonderdelen. Andere scènes, zoals de beginscène, zijn door onszelf geschreven. Ook zijn veel nieuwe, meest visuele grappen ingebracht. Ze ontstonden vanzelf tijdens de spelsessies, heel spontaan.’ Lachen. Dat wordt het zeker zaterdag. Alleen al om het knap volgehouden spraakje van de baron die koste wat het kost de hand van prinses Dafne wil veroveren. Ook de aankleding en malle rekwisieten werken mee aan het opwekken van de lachlust. Toch is d’Ye’s meest sterke troef de directe, fysieke manier van spelen. Gebaren en mimiek sluiten nauw aan op de tekst. Al bij de repetities merkte je: hier spettert het spelplezier van af. Hans Keijzer zegt nooit eerder te hebben meegemaakt dat, zoals nu, een hele club van meet af aan als één man achter het stuk ging staan. ‘Elke repetitie is er ontzettend hard gewerkt, maar met het grootste plezier en dat zie je terug in het resultaat.’ Lees verder
Ed Koorn als Stanley Kowalski en Martine Hamstra als Blanche Dubois;
tastbare breekbaarheid en overtuigende emoties
Foto: Marco Bakker
Ditmaal zetten regisseur en spelers de tanden in “A Streetcar Named Desire”, het stuk waar-mee Tennessee Williams als toneelschrijver definitief doorbrak. Wie de filmversie met Marlon Brando en Vivien Leigh heeft gezien weet dat “Tramlijn” bepaald geen kattepis is. Vol zinderende emoties en personages, die elkaar soms tot op het bot proberen te breken. In de uitvoering van d’Ye blijkt het stuk niet door de tijdgeest te zijn aangetast. Centraal staan de zusjes Blanche en Stella, die totaal verschillend zijn. Martine Hamstra speelt de fragiele, zwaar neurotische Blanche, die na lange tijd haar zus bezoekt. Hamstra wist haar rol met tastbare breekbaarheid en overtuigende emoties op de planken te zetten. Daarbij had zij letterlijk lappen tekst te verwerken. Ook Riny Lacunes overtuigde als de nuchtere Stella, die tevreden is met haar leven en haar morsige appartement. Stella en Blanche zijn dolblij elkaar weer te zien. Stanley, de man van Stella kijkt direct door het imago als zuidelijke schone van Blanche heen. Zjn enige interesse is de plantage die de zusjes is nagelaten. Lees verder
Judith Naeff als “het engeltje” en Nico Kemper als Avram Kamzoil
Foto: Marco Bakker
Toneelvereniging d’Ye speelde zaterdagavond de eerste van twee uitvoeringen van “Dwazen”, een nogal absurdistische komedie van Neil Simon. Een tamelijk gedurfd stuk voor een amateurgezelschap, dat toch een breed publiek wil boeien. De spelers en regisseur Hans Keijzer wisten er blijkens het programma-boekje in beginsel ook niet zo goed raad mee. Toch slaagden ze erin een aardig stuk op de planken te zetten. Het verhaal speelt zich af in een joods dorpje in tsaristisch Rusland. De inwoners leven er al twee eeuwen lang onder een vloek die hen van hun intelligentie heeft beroofd. Een hoofdonderwijzer van elders, die verliefd wordt op Rachel, een meisje uit het dorp, wil de vloek verbreken. Het verhaal neigt naar langdradigheid. Dat brengen de oppervlakkige personages met zich mee. Van hen gaat weinig uit en de dwaasheid die op het toneel tentoongespreid wordt werkt op den duur vermoeiend. De humor die de absurde dialogen doorspekt is hier en daar flauw en herhalend maar ook wel eens raak. Vooral Lex Bos, als Morechai Jacoby, en hoofdrolspeler Nico Kemper, als onderwijzer Avram, weten er raad mee. Ook de rabbi, een rol van Peter Sloots, krijgt met zijn spel en met de stille expressie tijdens het bidden de lachers moeiteloos op zijn hand. Brigitte Lang blonk uit als de verlegen Rachel. Door het live in de voorstelling betrekken van de joodse Klezmer muziek heeft d’Ye de sfeer al voor een groot deel gezet. De muzikanten, maar ook de kostuums en de gedekte kleuren op het toneel, pasten uitstekend in de sfeer. Het decor oogde wat rommelig maar bleek handig en functioneel en er werd heel creatief met weinig middelen een passende omgeving gecreëerd. D’Ye verdient een pluim voor de originele en goeddoordachte manier waarop ze dit eigenwijze stuk heeft aangepakt.
NNC, Nelleke Vogel
Uitgevoerd: voorjaar 1996
Spelers: Nico Kemper, Pauline Bras, Peter Sloots, José Vlak, Riny Janssen, Lex Bos, Wil Heerland, Brigitte Lang, Ed Koorn, Wim Cornelissens, Jan van Dijk, Rob Kaagman, Marinus Naeff, Ger Cloosterman, Judith Naeff
Regie: Hans Keijzer
Souffleuse: Steffie van Montfort
Licht & geluid: Mink Broeze, Maarten Groot
Decor: Wim Cornelissens, Roel Bijleveld, Gerard Leusink, Henk van Montfort, Arthur Karsten, Max Schuitemaker