Toneelspel - d'Ye speelt

07 sep

De opgaande zon

Publiek pinkt traantje weg bij “Opgaande zon” van Heijermans

“De opgaande zon”, het afscheidsstuk van regisseur Léon Tol
Foto: Marco Bakker

De Edamse toneelvereniging d’Ye was dit weekend uitstekend op dreef met twee voorstellingen van de ruim zeventig jaar oude klassieker “De opgaande zon” van Herman Heijermans. Het geheel stond onder regie van Léon Tol, die met dit stuk afscheid neemt van het Edamse toneel. Met name de vindingrijkheid in het decorontwerp viel op. Voor de eenvoudige huiskamer van het winkeliersgezin De Sterke uit de eerste acte en later de ruïne na de brand zou zelfs het ‘grote toneel’ zich niet hoeven schamen. Heijermans maakt zich in zijn werk sterk voor de underdog die in de hoek wordt gedreven door het ‘grootkapitaal’. Zo ook in “De opgaande zon”, waarin een familie, eigenaar van een kleine, maar goedlopende zaak, diep in de problemen komt door de niets en niemand ontziende concurrentie van zijn al maar uitbreidende buurman. Deze drijft zo door dat er voor De Sterke geen droog brood meer te verdienen valt. De hele geschiedenis gaat onafwendbaar af op een groot familiedrama: een uit de hand gelopen brand kost het leven van en jong meisje en betekent de ondergang van het gezin. Han de Witte, die vorig jaar debuteerde bij d’Ye, speelde de rol van de tot de ondergang gedoemde winkelier De Sterke. Ondanks een uitmuntende rolkennis slaagde hij er niet altijd in te overtuigen, maar hij revancheerde zich royaal in de scène van de vader die zijn dochter ervan overtuigt dat zij haar schuld aan de fatale brand moet bekennen. Debby Besseling vertolkte deze zware rol zo overtuigend, dat in de zaal tersluiks wat traantjes werden weggepinkt. Besseling verstaat de kunst om spel tot tastbare werkelijkheid te maken, zonder één ogenblik in overdrijvingen te vervallen. Prima was ook het spel van Riet Peereboom die de moeder neerzette, met alle emoties van de vrouw die het noodlot niet weet te keren en alle hoop verloren heeft. Lees verder →

01 mrt

Oud speelgoed

Bevrijdende lach en diepe ontroering in boeiend stuk

Riny Lacunes, Nico Kemper en Wim Bak onder het podium van het Damhotel: krap, maar knus.
Foto: Marco Bakker

Toneelvereniging d’Ye leverde het afgelopen weekend een bijzonder knap staaltje van toneelkunst in het boeiende stuk “Oud speelgoed” van Chiem van Houweninge. De toneelspelers hielden hun publiek een paar uurtjes volkomen in de ban. Momenten van diepe ontroering werden afgewisseld door een bevrijdende lach. Met de keuze van dit stuk heeft d’Ye het zich bepaald niet gemakkelijk gemaakt. Regisseur Léon Tol wist zich met deze productie prima te revancheren. In “Oud speelgoed” draait het hoofdzakelijk om een oude, aan de drank verslaafde vrouw. In haar gloriejaren was zij een internationaal beroemde revue-artieste die optrad als Rosalie met haar swingende saxofoon. Om gezondheidsredenen moest ze een streep onder haar theaterwerk zetten, een drama dat ze nooit heeft kunnen verwerken. Als het verleden haar te machtig wordt grijpt ze naar de fles om vervolgens op de stoffige rommelzolder, temidden van oud speelgoed en schilderijen, de klok zo’n dertig jaar terug te zetten. Dan waant ze zich de diva van weleer die voor een groot publiek optreedt. Voufke Hermanides-bij ’t Vuur schitterde als de oude Rosalie, een rol die haar op het lijf is geschreven. Groots en ontroerend was ze vooral als ze de metamorfose van oude slons naar revueartieste ondergaat. Met een door de drank geteisterde stem zong ze live een song uit haar glorietijd, terwijl ze de saxofoon levensecht bespeelde. Het was knap deze rol zonder overdreven dramatiek te spelen. Riny Janssen en Nico Kemper namen de rollen van Kiki en Frank Boreel voor hun rekening. Voor hen de eerste keer dat ze zich aan zo’n grote rol mochten wagen. Beiden leverden heerlijk fris spel. Riny Janssen speelde op overtuigende wijze het jonge, spontane vrouwtje. Nico Kemper was voortreffelijk als de enigszins behoudende jonge kerel. Rest nog een compliment aan het adres van de decorbouwers: hun werk was de open doekjes meer dan waard. Lees verder →

01 mrt

Schakels

Toneelvereniging d’Ye brengt ijzersterke première “Schakels”

Nel Bakker, Gé van Oostveen, Ellie van Montfort, Léon Tol en Riny Janssen
Foto: Marco Bakker

D’Ye heeft vrijdagavond het publiek tot ongekend enthousiasme gebracht met de première van “Schakels” van Herman Heijermans. Voor deze uitvoering bij gelegenheid van het vijftienjarig bestaan was het Damhotel extra sfeervol aangekleed. Geheel in de stijl van rond de eeuwwisseling toen Heijermans zijn stuk schreef: kaarslicht, feestelijk uitgedoste mensen, het bedienend personeel gekleed anno 1900. Deze eerste voorstelling was uitsluitend voor genodigden die samen voor ‘een volle bak’ zorgden. Hoezeer het publiek genoot bleek uit de reacties: open doekjes bij de vier prachtige decors en een staande ovatie aan het eind van de avond. Dit stuk was merkbaar intensief gerepeteerd: alle rollen zaten er geheid in en er werd voortreffelijk gespeeld. D’Ye verstond het beurtelings te ontroeren, te laten lachen en tot grote, stille verontwaardiging te brengen. “Schakels”, hoewel al 85 jaar oud, bleek nauwelijks iets aan actualiteit te hebben ingeboet: alle ingrediënten waren aanwezig: genegenheid, jaloezie, achterdocht,hebzucht, hypocrisie en een diepe minachting van sommigen voor de gevoelens en de leefomstandigheden van anderen. Het verhaal draait om de smid Pancras Duif, die zich met keihard werken een goede positie in de maatschappij heeft veroverd, maar die zijn verleden als doodgewone volksjongen nooit heeft vergeten. Anders is het met zijn vier kinderen en hun aanhang, die, gewend aan grof geld verdienen, de meest elementaire normen uit het oog verliezen. Vooral als de oude Pancras de touwtjes uit handen geeft en tot een man wordt die alleen goed is als toekomstig erflater. Pancras, ondanks zijn opgewekte aard als weduwnaar een eenzaam man, zorgt dan voor een lont in het kruitvat door aan te kondigen zijn jonge huishoudster te willen trouwen. Lees verder →

01 sep

Als een kat op een heet zinken dak

D’Ye ijzersterk in “keihard” spel

Hans de Jong in de rol van zijn leven
Foto: Marco Bakker

D’Ye kwam tot een grootse prestatie met de uitvoering van “Als een kat op een heet zinken dak”, een realistisch drama, dat met moed en vaart werd gebracht. Tennessee Williams heeft in dit stuk tal van taboes cynisch aangepakt en schuwt bij de onderwerpen sexualiteit, on-geneeslijke ziekten en verslaving ruw taalgebruik niet. D’Ye had het lef de zaal een spiegel voor te houden in dit keiharde spel van jaloezie, hebzucht, huichelachtigheid en gebrek aan communicatie. Wie dacht ontspannen naar een gezellig toneelstuk te kunnen kijken kwam dus bedrogen uit. De keuze van het stuk viel niet bij iedereen in de smaak: enkelen verlieten zelfs de zaal. D’Ye slaagde er echter wel in de bedoelingen van Williams trefzeker op het publiek af te vuren. Enkele spelers kwamen hierin tot ongekende prestaties. Het stuk laat een dag zien uit het leven van een rijke plantersfamilie, de dag dat Grote Pappa 65 jaar wordt. Een feest dat ontaardt in een groot drama. Hans de Jong speelde misschien wel de rol van zijn leven als een doodzieke man, die zich aan het leven vastklampt, maar eigenlijk weet dat zijn einde nabij is. Gé van Oostveen-Klein zette heel fraai zijn echtgenote neer, een wat kinderlijke vrouw die niet wil zien wat haar omgeving uitspookt. Anneke van Overbeek overtrof zichzelf in de rol van de sexueel gefrustreerde Margaret, afgewezen door haar echtgenoot en zich verliezend in een zondvloed van woorden. Jacco Kemper was ontroerend als de homosexueel Brick, die Margaret tegen beter weten in getrouwd heeft en zijn geaardheid maar niet wil erkennen. Hij gebruikt de drank als vluchtmiddel. Lees verder →

01 mrt

Op bloten voeten in het park

Bewondering voor blijspel van d’Ye

Tevreden gezichten na een succesvolle uitvoering
Foto: Gerard Jansen

D’Ye trakteerde een zeer groot en enthousiast publiek op twee avonden subliem toneelspel met “Op blote voeten in het park” van Neil Simon. Een al haast klassiek blijspel, waarmee het beroepstoneel grote successen boekte, terwijl ook de film met Jane Fonda en Robert Redford een kassucces was. Het kon haast niet anders of d’Ye zou haar reeds gevestigde naam met de keuze van dit stuk op een nog hoger plan brengen, want wil een dergelijk stuk (welis-waar eenvoudig van structuur, maar vol flitsende dialogen) goed uit de verf komen, dan wordt er wel het een en ander van spelers en regisseur verlangd. De voorstelling moet vaart hebben en de casting en rolkennis moeten optimaal zijn. Regisseur Pé Mühren en een kleine bezetting van vijf spelers zijn daarin op bewonderenswaardige wijze geslaagd. In het stuk richt het pasgetrouwde stel Corie en Paul Bratter een flatje in op de zesde verdieping van een oud pand. Voor Paul moet de kennismaking nog beginnen, maar Corie (een prachtige rol van Ellie van Montfort-Lammes) kan haar geluk niet op en popelt van ongeduld om hem al het moois te laten zien. In haar enthousiasme heeft ze totaal geen oog voor alle nadelen die aan hun “hoge” woning kleven. De tegenvoeter van de onstuimige Corie is haar man Paul. Een zeer serieus aandoende, keurig in het pak gestoken, aankomende jurist, een geweldige creatie van Jan Besseling. Het jonge vrouwtje wordt een tikkeltje onzeker als haar moeder bij het eerste bezoek de flat regelrecht de hemel in prijst. Mama Ethel is een wat gefrustreerde alleenstaande vrouw, die het kennelijk slecht kan verwerken dat haar dochter het nest heeft verlaten. Nel Bakker-Tol tekende voor deze eveneens bijzonder knap gespeelde rol. Kostelijk was ook Hans Keijzer als de Creoolse dakkamerbewoner Victor Velasco, een heerlijke vent die het leven niet zo moeilijk neemt. Razend knap gespeeld was ook het rolletje van Pé Mühren, die als besteller zó buiten adem van het trappen lopen is, dat hij alleen maar gebaren kan maken als hij zijn pakjes afgeeft. Lees verder →

01 sep

Dwaasheid heeft haar eigen recht

Meer dan voortreffelijke toneeluitvoering d’Ye

Dea de Boer-Bobbeldijk als Mrs. Paddy
Foto: Gerard Jansen

Toneelvereniging d’Ye speelde vrijdag in een uitverkocht Damhotel “Dwaasheid heeft haar eigen recht”, een moeilijk maar schitterend stuk, dat op meer dan voortreffelijke wijze over het voetlicht werd gebracht. Wat bij het opengaan van het doek overigens direct opviel was het nieuwe decor, dat er prachtig uitzag. In het begin van het stuk is een aantal bewoners van een verpleeginrichting in zenuwachtige afwachting van de nieuwe bewoonster Mrs. Savage. De familie Savage wil (stief)moeder laten opnemen, niet in de laatste plaats omdat zij zich overal vertoont met een teddybeer. Anneke van Overbeek speelde de grote en moeilijke rol van Mrs. Savage. Ze zag er schitterend uit als een ietwat excentrieke dame en speelde haar rol prima. Ellie van Montfort speelde Florence, de zorgzame moeder van een pop, met een prima rolkennis, goed ingeleefd en erg attent in de verschillende situaties. Mrs. Paddy, een schilderes die van alles schildert wat zij nog nooit heeft gezien, was een mooie rol van Dea de Boer. Zij was degene die af en toe maar wat zei en daarbij allerlei dingen opsomde waar zij niet van hield. Jan Besseling maakte van Hannibal, een violist, een prachtige creatie. Hij haalde alleen wat krassende geluiden uit de viool, maar straalde daarbij of het een vioolconcert betrof. Hans Keijzer, in het dagelijks leven rondlopend met baard en op de kruin ietwat kalend, was op het eerste gezicht onherkenbaar. Met pruik en gladde kin zette hij met de stotterende concertpianist Jeffrey een schitterende figuur neer. Heel opvallend was de jonge Debby Besseling in haar rol van de fantasievolle Fairy May. Met een formidabele tekstkennis en zo te zien niet gehinderd door nervositeit fladderde ze over het toneel. Een geweldig talent, dat niet alleen gekoesterd maar ook verder begeleid moet worden. Debby, die een zeer groot compliment verdient, speelde met haar hele lijf en legde haar ziel en zaligheid in haar prachtige rol. Lees verder →